O wybór na radnego, czyli przedstawiciela władzy lokalnej, może starać się każdy obywatel, który ukończył 18 lat i ma zaświadczenie o niekaralności. Ważne są chęci działania na rzecz dobra wspólnego i chęć rozwijania swojej okolicy. Wyborcy dali wybranemu radnemu kredyt zaufania, który powinien spłacić. Pokazali mu również swoje uznanie i nowy funkcjonariusz publiczny może czuć się dumny i doceniony.
W Polsce radni wybierani są na czterech szczeblach: wojewódzkim, powiatowym, gminnym oraz jednostek pomocniczych gminy (sołectwa, dzielnice, osiedla).
Ile zarabia radny?
Radni nie otrzymują wynagrodzenia a dietę. Dieta jest zwrotem kosztów, które dana osoba poniosła przez poświęcenie swojego czasu na pełnienie tej funkcji publicznej.
Dieta dla radnego powiatu i radnego gminy różni się. Jej wysokość zależy również od ilości mieszkańców okręgu.
W 2019r., radny dostawał w powiecie powyżej 120 tys. mieszkańców 2684,13 zł; w powiecie, którego liczba mieszkańców wynosiła od 60 tys. do 120 tys. otrzymywał 2281,51 zł; a w powiecie poniżej 60 tys. mieszkańców dieta wynosiła 1878,89 zł.
Najwyższa dieta dla radnego gminy, była taka sama jak dla radnego powiatu. Wynosiła 2684,13 zł w gminie powyżej 100 tys. mieszkańców. W gminie, gdzie liczba mieszkańców wynosiła od 15 tys. do 100 tys., radny otrzymywał 2013,10 zł. A w gminie o liczbie mieszkańców poniżej 15 tys., dieta była równa 1342,07 zł.
Praca radnego wiąże się z pewnymi obowiązkami. Powinni oni działać na rzecz społeczeństwa i starać się rozwiązywać lokalne problemy. Mają realny wpływ na decyzje rady, które mogą poprawić standardy życia. Decyzje, które będą skutkować budową nowych dóbr publicznych, mogą być bardzo satysfakcjonujące. Radny nie może myśleć tylko o swoich planach i marzeniach na zmianę okolicy, ale powinien przede wszystkim słuchać głosu ludzi. Mogą podpowiedzieć co należy zmienić, aby gmina lub powiat lepiej i szybciej się rozwijały. Warto słuchać nawet tego, co mówią sąsiedzi.
Radnym jest się cały dzień, co niestety może się negatywnie odbijać na najbliższych. W dodatku funkcja radnego może przeszkadzać w pełnoetatowej pracy. Osoby wybrane do rady, dostające wyższe diety, mają ułatwioną sytuację. Mogą pracować na pół etatu, dorabiać bądź całkowicie zrezygnować z pracy zawodowej i skupić się na pełnionej funkcji. Takie rozwiązania są najwygodniejsze, ponieważ radni często muszą uczestniczyć w konferencjach, spotkaniach z mieszkańcami, które odbywają się najczęściej w godzinach przedpołudniowych. Z tego powodu, wielu radnych jest za podwyższeniem diety, aby zrekompensować poświęcanie czasu na działalność społeczną.
Zostanie radnym może otwierać drogę do pracy w urzędzie. Jest to na pewno dobry start. Idąc w górę po szczeblach kariery, można dojść nawet na stanowisku wiceprezydenta bądź samego prezydenta miasta. W dodatku jest to praca, która wiąże się z poznaniem dużej ilości nowych ludzi, zawiązaniem nowych kontaktów i ciekawymi podróżami.
Jednak nie jest łatwo zostać wybranym. Znowu, ilość radnych zasiadających w radzie będzie zależeć od ilości mieszkańców gminu lub powiatu. W gminach do 20 tys. mieszkańców, radnych będzie 15. Liczba radnych rośnie do 21, gdy mieszkańców będzie 20-50 tys. W gminie, w której mieszka od 50 do 100 tys. mieszkańców, radnych będzie 23. W największych miastach, na radnych zostanie wybranych 25 osób i kolejne 3 na każde rozpoczęte 100 tysięcy mieszkańców. Jedynym miastem, w którym jest inna sytuacja, jest Warszawa – radnych jest aż 60.
Co uniemożliwia ubieganie się o miejsce radnego w radzie?
Niektórych odstrasza konieczność składania szczegółowych oświadczeń majątkowych. Trzeba w nich poinformować o każdej rzeczy ruchomej, wartej ponad 10 tys. zł – samochód, nieruchomość, oszczędności, akcje, zadłużenia (pożyczki lub kredyty). Jest to szkodliwe dla bogatszych biznesmenów, którzy nie chcą by takie informacje trafiły do ich konkurencji. Mogą również bać się złodziejów, którzy mieliby dokładne informacje o możliwych łupach. Kandydaci nie mogą prowadzić własnej działalności gospodarczej ani sami, ani z innymi osobami. Muszą mieć chęci, by zaangażować się w pracę.
